Kirkjugarðsmálin krufin til mergjar

Fréttir

Kirkjugarðsmálin krufin til mergjar

GRAFARTAKA Í SNYRTILEGUM KIRKJUGARÐI

Eins og áður var nefnt hér á Sigló.is lofaði fréttaritari að gera grein fyrir öllum spurningum og svörum sem fór á milli fréttaritara og sóknarnefndar Siglufjarðar.

Fréttaritari er þakklátur fyrir svör og útskýringar sóknarnefndar en mun í þessari grein færa fram rök fyrir því að ekki sé eingöngu hægt að útskýra ástand kirkjugarða Siglufjarða með afsökunum um fjáreklu, aukins kostnaðar og erfiðleika við að ráða rétt fólk í vinnu.

Í millitíðinni hefur einnig bæst við leiðinda mál varðandi verktaka fyrir grafartökur m.m. í kirkjugörðunum og því hafa forráðamenn Bás ehf haft samband við Sigló.is og voru þeir vægast sagt mjög svo leiðir og reiðir að eftir 25 ára samstarf við sóknarnefnd að fá að heyra að nýr verktaki hafi tekið yfir án þess að þeir:

A. fengið vitneskju af hverju og hversvegna sóknarnefnd væri svona óánægð með þeirra vinnu.
B. fengu skriflega uppsögn á samningum.
C. "ekki" fengið bréf um að vera þátttakendur í nýju útboði í verkefnið.

Á fundi fréttaritara og sóknarnefndar kom þetta til tals og aðspurður um hvort að samningar væru klárir við nýjan verktaka svaraði formaður sóknarnefndar, "já það er klárt" en bætti síðan óspurður við: "Reyndar eru Bás menn óánægðir, þeir segjast ekki hafa fengið neitt bréf með útboðsgögnum. " Þetta svar á fréttaritari Sigló.is á hljóðupptöku frá fundinum á sunnudaginn.

Bás menn segjast hafa leitað hátt og lágt af þessu bréfi og meira að segja farið á pósthúsið og snúið þar öllu við en ekkert bréf finnst.

Sigló.is tekur ekki afstöðu varðandi hver hefur rétt fyrir sér í þessu máli en þetta er orðið hið mesta hitamál og verður gert grein fyrir þessu betur seinna hér á Sigló.is.

Kirkjugarðsstjóri Ólafsfjarðar og verktaki ræða málið varðandi grafartöku.

Einnig voru vandamál kirkjugarðana tekin upp aftur í bæjarráði og verður framhaldmál þar á næsta fundi.

Þá hefur hópur "óánægðra sóknarbarna" haldið áfram samskiptum sínum við ýmis yfirvöld og krafist gagna um fjárhag sóknarnefndar og fleira.

Fréttaritari hefur einnig í sinni heimildarleit verið í sambandi við Biskupstofu, Kirkjugarðsráð og leitað heimilda hjá Kirkjugarðssambandi Íslands og fengið tölur um tekjur.

Fyrir utan útskýringar gjaldkera sóknarnefndar komu upplýsingar frá heimasíðu Kirkjugarðssambands Íslands að bestum notum við skrif þessarar greinar. En Kirkjugarðssambandið hefur umsjón á úthlutun umhirðu og grafartöku tekjum kirkjugarða landsins.

Þessi heimasíða er hafsjór á fróðleik um reglugerðir, reiknilíkön á kostnaði og veitir upplýsingar um tekjur og stöðu allra kirkjugarða landsins í dag og mörg ár til baka.

Einnig má benda fólki á heimasíðuna Garður.is sem fjallar um málefni kirkjugarða á breiðum grundvelli.

Snyrtilegur kirkjugarður Ólafsfirðinga

Einnig komu upplýsingar um útgjöld kirkjugarða Siglufjarðar í grófum dráttum fyrir árið 2014 frá gjaldkera sóknarnefndar svo að hægt sé fyrir bæjarbúa að átta sig á fjármálum sem snerta umhirðu og grafartöku og þær reglugerðir sem gilda um þessar fjárveitingar. Þegar gjaldkeri lauk sínum formála sem mikil þörf var á með útskýringum um breytingar á reglugerðum, óréttlæti varðandi útreikninga grafarkostnaðar, samdrátt í framlögum ríkisins og margt fleira sem skýringu á þeim erfiðleikum sem liggja á bakvið ástand kirkjugarðana í dag. Fréttaritari passaði upp á að spyrja gjaldkera nokkra spurninga sem snúa að hans stóra hlutverki í sóknarnefnd síðustu árinn.

Hvers vegna er gjaldkeri sóknarnefndar Siglufjarðar ekki búsettur hér í bæ ?
"Það er rétt en ég er með lögheimili hér....... byrjar gjaldkeri sjálfur, en síðan bæta aðrir nefndarmenn í að það hefði verið ósk sóknarnefndar að gjaldkeri héldi áfram störfum þrátt fyrir að hann hafi ekki búið hér í bæ í yfir 10 ár vegna sérkunnáttu hans um kirkju og kirkjugarðsmál og vegna þess að hann var svo vel að sér í málefnum og fjárhagi sóknarnefndar.
Hefur ársreikningum fyrir 2013 og 2014 verið skilað inn til viðeigandi yfirvalda ?
"Já, og á réttum tíma til Biskupstofu"
Hver og hverjir hafa verið verktakar síðustu 3 árinn og haft ábyrgð á umhirðu og viðhaldi kirkjugarðana og hvað hefur það kostað árlega ?
"Enginn verktaki hefur haft umsjón varðandi umhirðu garðana í mörg, mörg ár. Sóknarnefnd sagði upp þeim samningum til að spara sér 24 % virðisaukaskatt fyrir útselda vinnu og hefur síðan þá ráðið til sín eigið launafólk. Það hefur fallið í verksvið gjaldkera að sjá um þessar ráðningar og launagreiðslur sem og annað sem viðkemur kostnaði varðandi rekstur og umhirðu garðana. Beinan kostnað eingöngu vegna umhirðu vinnu er erfitt að taka út alveg sér á báti."
Hvað voru margir á launaskrá árin 2013, 2014 og 2015 ?
"Fyrir utan þá persónu sem er í hlutastarfi allt árið sem grafartökustjóri, unnu 3 starfsmenn við umhirðu 2013, 2 árið 2014 og enginn starfsmaður hefur verið ráðin til umhirðustarfa í ár."
Hefur gjaldkeri persónulega haft yfirumsjón með umhirðu og ráðningu starfsmanna kirkjugarðanna ?
"Eins og svarað var hér áðan, já þetta hefur einhvern veginn orðið hefð að ýta þessum málum yfir á gjaldkera líklega til að auðvelda hlutina. Gjaldkeri sér um launagreiðslur o.s.f.v. En ekki yfirumsjón með umhirðustarfi þar............, en að einhverju leiti líka, enda er heilsársstarfsmaðurinn í hlutastarfi sem grafartökustjóri og ekki kirkjugarðsvörður."
Er fjárhagur og sjóðir kirkjunnar algjörlega aðskilinn frá sjóðum kirkjugarðana ?
"Já algjörlega, en það getur verið að þessu hafi verið blandað svolítið saman hér áður fyrr, en það er löngu fyrir mína tíð sem gjaldkeri."

Seinna í vikunni sér fréttaritari á heimsíðu Kirkjugarðssambandsins að Kirkjan á Siglufirði skuldar kirkjugarðssjóði kr. 348.382.-
Gjaldkeri svarar því þó seinna til að þetta sé skuld sem mun hverfa hverfa á næsta reikningsári.

Vel klipptir runnar og snyrtilegur veggur við vestur enda kirkjugarðsins í Ólafsfirði

Reglugerðarbreytingar:

Fyrir 2005 var lagður svokallaður "hausaskattur" á hvern íbúa byggðarlaga sem voru 16 ára og eldri, mánaðarleg summa tekinn af sköttum ævilangt.
Það sem var að þessu kerfi var að byggðarlög með fækkandi íbúatölu fengu minna og minna fjármagn eyrnamerkt til umhirðu kirkjugarða.
Hinsvegar var þetta góð tíð fyrir vaxandi bæjarfélög og þá sem höfðu litla og létta kirkjugarða, eins og sjá má á skjámynd hér neðan frá heimasíðu Kirkjugarðssambandsins.

Frá heimasíðu Kirkjugarðssambandsins.

Það er nú algjörlega fáránlegt að eyrnamerktir skattapeningar sem eiga að fara í umhirðu kirkjugarða landsins endi sem milljóna innistæða á bankabókum kirkjugarða sem greinilega þurfa ekki á þessum peningum að halda. Réttara væri að þeir rynnu til baka í úthlutunarsjóð og notaðir þar sem þeirra er þörf.

Nýja kerfið er mun réttlátara, en þar er farið eftir fermetrafjölda kirkjugarða og grafarfjölda.

Vænkast nú hagur Siglufjarðar garðana (Sem lenda í flokki 6) svo um munar því við vorum einu sinni stór bær og eigum ekki bara einn heldur tvo kirkjugarða uppá samanlagt 14.000 fermetra.

Á fundinum með sóknarnefnd var þetta rætt og allir voru sammála um að þarna komu loksins peningar sem stóðu undir kostnaði við rekstur garðana og 2010 vildi nefndin ýta úr höfn hugmynd um stækkun suður garðsins. Sjá teikningar hér frá heimasíðu KANON Arkitekta.

Glæsilegar framtíðaráætlanir sem urðu að engu í hruninu eins og sóknarnefnd hefur bent á. EN BÍÐIÐ VIÐ, ekki er hægt að kenna hruninu 2008 einu um því teikningarnar eru pantaðar og gerðar 2010 og 2011 í samvinnu við Kirkjugarðsráð.
Fallegur minningarlundur í Ólafsfjarðar kirkjugarði

Aftur að fjármálum sóknarnefndar og höldum áfram fókus á kjarna málsins sem er, eyrnamerkt fjárframlög ríkisins til umhirðu kirkjugarða.

Í þessu bréfi til sóknarnefndar frá Kirkjugarðsambandi Íslands (frá 2013) sem sér um úthlutun og greiðslur kemur skýrt fram hvernig þessum peningum er skipt í ólíka liði og einn hluti er til umhirðu og hinn til grafartöku.

Frá heimasíðu Kirkjugarðssambands Íslands

Fréttaritari hafði samband við gjaldkera sóknarnefndar og bað hann um sundurliðaða í grófum dráttum á tekjum og kostnaði við rekstur kirkjugarðana svo að bæjarbúar geti sjálfir séð og skilið tölur og vandræði nefndarinnar.

Gjaldkeri sendi þessar tölur í tölvupósti til Sigló.is varðandi uppgjör fyrir 2014.

Heildartekjur 8.718.648 þar af 7.433. 488 til umhirðu og 1.285.196 fyrir grafartöku.

Mismundur á tekjum fyrir grafartöku og raunverulegum kostnaði.
Þ.a.s með grafartöku, frágangi leiða, snjómokstri og prest-kostnaði er 986.017 sem tekið er beint úr umhirðusjóði. Löglegt ?

Þessari spurningu um hvort eyrnamerktir peningar til umhirðu garðana mætti nota í annan kostnað skaut fréttaritari til starfsmanns Kirkjugarðsráðs og svarið var:

"Ja, hvort þetta er löglegt veit ég ekki en það neyðast allir til að gera þetta. Hvaðan ættu peningarnir annars að koma ?"

Dregið er af strax gjald til kirkjugarðssjóðs og kirkju 1.546.238 sem gerir að 7.172.410 er eftir til umhirðu, grafartöku og reksturs kirkjugarða.

Kostnaðarliðir í grófum dráttum eru:

mismunur kostnaðar við grafatöku 986.071

laun og launatengd gjöld 3.083.027 (1 starfsmaður í hlutastarfi við grafartöku og 2 starfsmenn í umhirðu garða yfir sumartímann.)

Viðhald véla og tækja, bílaviðgerðir, umhirðukostnaður m.m. 1.749.402 (inn í þessari tölu er reikningur fyrir viðgerð á líkbíl, kr. 200.000, aftur ekki beinlínis umhirðukostnaður.)
Samtals kostnaður: 5.818.500.-

7.172.410 mínus 5.818.500 = 1.353.910 kr. í rekstrarafgang fyrir árið 2014.

Hvort þetta er raunverulegur rekstrarafgangur eða peningar sem hverfa í gamlar skuldir eða annað er ekki vitað. Gjaldkeri útsýrði það ekki í þessum tölvupósti.

Ef reiknaður er saman rekstrarafgangur og laun tveggja starfsmanna í umhirðu vinnu yfir sumarið sem er ca 1.800.000 plús 1.353.910 er ekki óraunhæft að segja að til sé fé uppá 3.153.910 til að sinna vinnu við umhirðu, viðhaldi og snyrtingu garðana.

Fjallabyggð veitti kirkjugarðinum í Ólafsfirði viðurkenningu fyrir snyrtilegt umhverfi árið 2006

Var verið að spara aurana og eyða krónunni með því að hætta að nota verktaka?

Kosturinn við verktaka er að þeir standa fyrir sínum mannafla, þá er eitt vandamál nefndarinnar leyst.

Síðan er spurning hvort einhver sparnaður sé af að spara sér 24 % virðisaukaskatt með því að hafa launaða starfsmenn, því þar kemur kostnaður eins og lífeyrissjóður og launatengd gjöld.

Svo bætist við kostnaður fyrir kaup og viðhald á eigin verkfærum og vélum, ef notaðir eru verktakar er sá kostnaður á þeirra ábyrgð.

Í ár hefði kannski verið hægt að semja við verktaka eða bæjarráð um að greiða fyrir stór/slátt/átak í görðunum í eina viku í maí, síðan aftur í júní og júlí fyrir sanngjarnt verð. Síðan hefðu kannski starfsmenn kirkjugarðanna getað séð um restina af umhirðu og snyrtingu og öðru viðhaldi þar á milli.

Á fundinum með sóknarnefnd voru nefndar menn spurðir út í hvað þeir teldu að það þyrfti marga starfsmenn svo að vel unnandi ástand skapaðist í báðum kirkjugörðunum og voru allir sammála að 5 starfsmenn yfir sumartímann væri það besta.

Þau voru einnig sammála um að þetta er alls ekki vinna fyrir unglinga, þetta er alltof þungt og erfitt fyrir svo ungt fólk.

Þá voru þau líka sammála að vöntun á garðkunnáttu, verksviti og verkstjórnun hafi verið ábótavant síðustu árinn.

Miðað við að fjárframlög fyrri ára og sama nú 2015 þar sem sú upphæð sem fellur til umhirðu garðana er mjög svipað ár frá ári og
vegna þess að það eru augljóslega til peningar, spurningin er meira, hvernig þeir eru notaðir.

Þá get ég ekki annað en að endurtaka þá setningu sem notuð var í annarri grein um þetta mál.

Einhver hefur fengið borgað fyrir að sinna þessu máli ILLA í mörg, mörg ár.

Þessi orð eru alls ekki skrifuð af illkvittni eða til kenna einhverjum um. Það er bara ekki hægt að segja annað þegar erfitt er að kyngja rökum sóknanefndar fyrir ástandi kirkjugarðana í dag 11. júlí 2015 sem og árin þar á undan.

Það er bara ekki hægt að orða þetta öðruvísi.

En það er hægt að skilja þetta ef við gröfum djúpt í manneskjulegt eðli, viljinn til að gera vel og rétt ber okkur oft áfram. Við teljum okkur vera að bjarga málunum og þess vegna er allt leyfilegt. Ekkert verður rétt eða rangt, þetta er heilagt stríð þar sem markmiðið er mikilvægara en innihaldið og vegurinn að markinu.

Við gleymum hlutverki okkar og skyldum og verðum blind, framkvæmum meira af hefð en skynsemi og segjum, "já en þetta virkaði fínt í fyrra"

Svo éta breyttir tímar og aðstæður þessa hugmynd okkar og við stöndum nakinn og varnarlaus frammi fyrir flóðinu sem samt kom hægt og bítandi og það nær okkur upp í háls í dag.

Frá fundi fréttaritara Sigló.is með sóknarnefnd

Þetta er kannski líka á einhvern hátt lýsandi dæmi um að vera nefndarmaður í nefnd sem fáir vilja vera í og eyða sínum frítíma launalaust í þágu annarra sem aldrei eru ánægðir eða sýna minnsta þakklæti fyrir þetta óeigingjarna starf.

Hætta er á að of miklu sé ýtt yfir á einstaka nefndarmenn og að lýðræðisleg vinnubrögð gleymist vegna tímaskorts og að gagnrýn orð annarra nefndarmanna drukkni í gerðum og orðum þeirra sem mest hafa sig frammi og þrátt fyrir augljósar ábendingar innanfrá og utanfrá um að hlutirnir séu ekki í lagi þá fær þetta samt að halda áfram.
Enginn segir STOPP eða eigum við ekki að ræða þetta aðeins?

Það skal þó sagt sóknarnefnd til varnar að hlutskipti þeirra var ekki öfundsvert með stóra ábyrgð á gömlum erfiðum kirkjugarði ásamt nýjum kirkjugarði sem var skilað í þeirra umsjá án þess að nokkur maður skoðaði hvort að bæjaryfirvöld væru búinn að sinna sínum skildum um réttan frágang á garðinum sem kannski ekki stóð undir nafni við afhendingu í hendur sóknarnefndar. Fréttaritari spurðist fyrir um hjá kirkjugarðsráði hvort einhverir starfmenn séu í slíku eftirliti en svo virðist ekki vera.

Undirritaður er velkunnugur stjórnarháttum í örðum Norðurlöndum og ef svona aðstæður kæmu upp þar myndi ábyggilega eitthvað ríkisrekið eftirlitsbatterí grípa í taumana og setja sóknarnefnd og bæjarráð til hliðar um stundarsakir. Málin væru síðan rannsökuð og síðan öllum aðilum bent á sínar skyldur og ef það er ekki framkvæmt koma háa sektir í pósti daginn eftir.

Þetta batterí er kannski til hér á landi, kannski bara ókunnátta hjá greinarhöfundi en ef það er til mætti örugglega nota það oftar.

Annað sem vissulega er hægt að styðja sóknarnefnd í er að það er argasta óréttlæti í þessu með grafartöku tekjur og kostnað.

Gengið er út frá að allar grafir séu teknar í sól og blíðu eða á sléttum bökkum kirkjugarða Reykjavíkur og ekkert tekið tillit til að sumir verða að grafa upp kirkjugarðana sína áður en hægt er að grafa gröf.

Snjómokstur og erfiðar grafatökur í bröttum görðum og á mjóum stöllum er ekki talinn aukakostnaður og þess vegna verður að norpa af umhirðukostnaði garðana allt árið um kring hér á Siglufirði sem og í mörgum öðrum görðum á landsbyggðinni.

Þetta óréttlæti ættu kannski þingmenn landsbyggðarinnar að taka til sín?

Hér fyrir neðan er gert grein fyrir öðrum spurningum sem fréttaritari Sigló.is bar á borð sóknarnefndar, eins og spurninga varðandi efnahag og skuldir sjálfar kirkjunnar, orkusamninga frá tíð Bjarna þorsteinssonar og reksturs líkbíls og fleira.

Nýlega lagaður kross og nýtt gras á nafnlausu leiði.

Fjárhagur kirkjunnar er slæmur segir nefndin einróma, það stafar af þungu láni sem var tekið fyrir hrun varðandi stórar viðgerðir á þaki og skipi kirkjunnar, ráðist var í þessar framkvæmdir án þess að fjármögnun væri klár en loforð um hluta peningana hafði fengist frá jöfnunarsjóði safnaðarheimila sem síðan ekki stóð við sitt eftir hrun. Kirkjan stóð því uppi með dýrt lán sem étur upp meira en 40 % af tekjum í hverjum mánuði.

Gjaldkeri hefur unnið hörðum höndum af því að fá hluta lánsins afskrifaðan hjá bankanum og að afgangurinn kæmi loksins frá jöfnunarsjóði safnaðarheimila, en ekkert af þessum plönum hefur orðið að veruleika en í dag.

Stendur til að ógilda samning séra Bjarna hvað varðar orkukostnað kirkjunnar sem hefur verið endurgjaldslaus fram til þessa og um allan aldur og ævi ?

Aftur svarar nefndin einróma að það verður aldrei gert, það væru hreinustu helgispjöll að hreyfa við þessum samningi. Formaður útskýrir einnig að orðrómur hefði komist á kreik um þetta vegna samtals bæjarstjórans við Rarik varðandi ódýrari hitaveitu fyrir sundlaugar bæjarfélagsins og að Rarik hafi þar boðist til að leysa út þennan samning gegn ákveðinni summu til kirkjunnar. En sem sagt þetta er ekkert sem sóknarnefnd hefur tekið upp hjá sjálfri sér sem lausn á fjárhagsvanda kirkjunnar.

Hvað varð af þessum glæsilegu teikningum og framtíðarplönum sem gerðar voru 2010-2011 í samvinnu við Kirkjugarðsráð ?

Þetta var alltsaman lagt á ís vegna fjárskorts, en þetta var samþykkt í bæjarráði og einhverir peningar hafa verið lagðir í byrjun þessa verks eins og stækkun bílastæða og nú í ár 5.000.000 vegna áætlaðrar "drenerings" vinnu.

Verður aðgengi aðstandenda lagað með stígum í efsta hluta gamla garðsins og vissu pörtum í suður garði ?

Nei, líklega er það bara ekki hægt, ekki framkvæmanlegt því miður. En þetta er samt allt samkvæmt lögum en er leiðinda ástand segir einróma nefnd aftur.

Mun sóknarnefnd standa fyrir því að upplýsa bæjarbúa um hvert þeir geta snúið sér varðandi málefni kirkjugarðanna t.d með útgáfu bækling með símanúmerum og nöfnum starfsmanna/nefndarmanna, ásamt greinargerð um hvert sé verksvið sóknarnefndar, hvað sé á ábyrgð bæjarins og hvaða skyldum leiðishafar hafa að gegna ?

Já við getum vissulega séð að þörf er fyrir að upplýsa bæjarbúa og vonandi getum við leyst þetta fljótlega á einhvern hátt.

Af hverju lendir kostnaður við rekstur og viðhald á líkbíl á umhirðutekjum kirkjugarðana ?

Það skal tekið fram að sóknarnefndum ber enginn skylda til að reka eða eiga líkbíla, en okkur bæjar búum var gefin þessi bíll á sínum tíma og var það virðingarvert að geta keyrt ástvinum til hinstu hvílu á virðingarverðan hátt. En það er erfitt að finna lausnir á þessum kostnaði sem fylgir gömlum bíl og því miður sáum við enga aðra lausn en þessa. Svarar sóknarnefnd eftir smá umræðu um málið.

Þegar ljóst var snemma í vor að hvorki var til fjármagn eða mannafli hjá sóknarnefnd til að leysa þau verkefni sem henni ber skylda til að leysa, hefði þá ekki verið réttara að gera bæjarráði grein fyrir vandanum og biðja um hjálp þá þegar ?

Ja, við höfðum í raun enga klára ástæðu þá vegna þess að við töldum að lausnir með mannaráðningar væru að leysast og að þetta myndi allt saman bjargast.

Slétt úr gömlum gröfum í elsta hluta kirkjugarðsins í Ólafsfirði. Léttir mjög svo umhirðu segir kirkjugarðsstjóri og gerir svæðið fallegra.

Að lokum.

Er það alveg útilokuð lausn að sóknarnefnd segi af sér og leyfi nýjum aðilum að takast á við vandan með öðrum hugmyndum en sjálfboðavinnu bæjarbúa ?

Það er örugglega ekki rétt leið núna var nefndin sammála um og einn nefndarmanna bætti síðan við: "Á síðasta aðalfund mættu bara 8 manns og ég hringdi síða persónulega inn 4 eða 5 til viðbótar svo það er augljóst að það er ekki mikill áhugi fyrir nefndarstörfum í sóknarnefnd."

Takk fyrir góða samverustund og góð og málefnaleg svör.

Lifið heil