GÖNGUTŚR UM HEIMAHAGA / Stövtåg i hembyggden 1.hluti
1 kafli: Minningar um uppeldi eša skortinn á henni ?
Žaš er svo skrítiš meš minningar hvernig žęr geta rašast upp og nęstum myndaš bišröš í hausnum á manni žegar mašur einstaka sinnum pausar žessa bíómynd sem viš köllum lífiš og tilveruna.
Žegar mašur mešvitaš setur sig í žaš hugarástand aš VILJA minnast žess aš hafa einu sinni veriš ungur og vitlaus og einu sinni veriš barn, unglingur og ungur mašur.
En núna er mašur allt í einu oršinn svona
Vill einhver ELSKA viršulegan vel menntašan mišaldra mann meš velmegunarvömb, sem safnar myndavélum og gręnu gleri.
(ég veit žaš má alveg ręša žaš hvort ég sé viršulegur og mišaldra, en ekki núna og ekki hér)
En ég ólst upp í fallegum firši meš einstaka og sérkennilega sögu og umhverfi sem formaši mig og marga ašra sem búa žar núna eša annarstašar í heiminum eins ég. Žaš sem er svo gaman žegar mašur skrifar svona minningar og sögur úr Síldarfirši er žaš aš ég veit aš margir žekkja sig í žessu, sjá sömu bíómyndina í hausnum og ég meš öšrum texta um sjálfan sig sem svipaša persónu, svipaš líf, af žví aš allir/flestir sem munu nenna aš lesa žetta eru Siglfiršingar á einn eša annan hátt. Fylli upp meš allskornar myndum, bara svona af žví aš mér finnst gaman aš taka myndir eins og mörgum öšrum á Sigló. Myndir eru líka minningar, horfin augnablik og sumir eru miklu betri í žessu en ég, eins og sá fjársjóšur sem snillingurinn Steingrímur Kristinsson skilur eftir sig eša Björn Valdimarsson sem ég skrifaši eftirfarandi til um daginn:
Žú ert SNILLINGUR hversdagleikans Björn. Allir sjá hann...... en enginn tekur eftir hversdagsleikanum eins og žú. Lífiš er reyndar 99 % hversdagsleiki og restin er veisla. Žannig aš myndirnar žínar eru í rauninni eini sannleikurinn sem birtis á netinu.
Venjulegt fólk aš gera venjulega mikilvęga hluti. Love it.
Smá leyniauglýsing: kaupiš ljósmyndabókina hans.!
Best ég svari žessu strax.
NEI, žaš er ekki til styttri útgáfa eša myndband af žessu á Facebook, žetta er ekki žannig saga.
Í žessari framhaldssögu veršur fariš frjálslega um furšuheim minninganna, sumar minningar og sögur beyglast, beygjast og breytast meš tímanum og ašlagast žeirri stašreynd aš minningar barnsins eru núna hugsanir í hausnum á fulloršnum manni og sumt af žví sem ég skrifa er bara lygi, flestar skáldsögur eru žaš reyndar.......
Persónurnar sem eru nefndar í žessari sögu og žaš sem žęr eru látnar segja er bara uppspuni og gamanmál, svona eins og žegar gamlar góšar bęjarrevíur sem voru settar upp á hverju ári á Sigló hér ášur fyrr. Žar var aldrei meiningin aš sęra nokkurn mann eša konu, meiningin er bara aš lýsa okkur sjálfum og bęnum sem viš búum í.
En žetta revíuform er aš žví leitinu til harmlaust og enginn žarf aš óttast aš eitthvaš ljótt sé sagt um žá, ég geri mest grín af sjálfum mér í žessari lífsrevíu sem inniheldur líka orš um alvöru og sorgir lífsins.
Žaš er kannski fullt af öšru fólki á mínum aldri aš glíma viš minningar sem mašur helst ekki vill kannast viš núna žegar mašur er oršinn eins og ég:
Fulloršin, pabbi, afi og fyrirmynd fyrir ungmenni í erfišleikum í vinnunni.
Ekki get ég sagt neinum frá allri žeirri vitleysu sem ÉG var svo duglegur aš skapa sjálfur í žessu frjálsa, trygga umhverfi sem ég ólst upp í ? Eša hvaš ?
En af hverju ętti ég svo sem aš skammast mín fyrir žaš?
Aušvitaš sagši ég ekki sonum mínu frá žessum ęvintýrum žegar žeir voru litlir, en núna žegar ég er búinn aš ala žá upp finnst žeim gaman af aš heyra žessar sögur frá Sigló og žeir játa á sig allskonar vitleysu sem žeir geršu sjálfir. Sumt vissi ég reyndar um, en pabbar gera svona stundum, žykjast ekki vita vegna žess aš žeir muna oft eftir aš hafa sjálfir gert eitthvaš svipaš og pabbar Žurfa og vilja ekki endilega aš vita allt.
Mamma žeirra sagši stundum viš žá alveg eins og mamma mín sagši viš mig, OFT: Bíddu bara žangaš til pabbi žinn kemur heim
(Skrítinn ósišur hjá konum aš gera svona, geta žęr ekki bara skammaš man sjálfar... ha, hręša mann meš PABBA sínum.)
Man aš pabbi žurfti of aš žykjast vera strangur, duglegur og nęrverandi fašir en ég sá žaš á honum aš hann var oftast í mestu vandręšum meš sjálfan sig, aš fara bara ekki aš skellihlęja yfir öllu sem syni hans gat dottiš í hug aš gera. Hann mátti náttúrulega ekki missa sig, mamma stóš žarna líka til žess aš hann gerši skyldur sínar sem fašir almennilega
Hann dášist örugglega og var stoltur innst inni af žessu hugmyndaflugi sonar síns og dreymdi sjálfur um žann lúxus aš fá aš verša barn aftur. Hvernig veit ég žaš? Jú, ég žekkti mömmu hans.
Žaš er samt skrítiš hvaš žetta sama fulloršna fólk sem elskaši man út af lífinu gat veriš fyrir manni á unglingsárunum og ég man aš ég lofaši sjálfum mér aš aldrei, aldrei, aldrei verša svona leišinlegur, strangur og óréttlátur žegar ég myndi verša fulloršinn.
Ég ętlaši sko aš breyta heiminum og gera hann betri.
Halló, ég hlýt af hafa gleymt žessu loforši mjög fljótt, sé engan mun á mínum eigin uppeldisašferšum og žeim sem žetta leišinda pakk notaši á mig. Samt las ég uppeldisfręši líka og ýmislegt annaš bull í háskóla. SKTÍTIŠ ?
Og ekki breyti ég heiminum heldur.......nennti žví ekki.
En fólk hefur reyndar oft sagt viš mig: Kanntu ekki aš skammast žín ?
Nei ég kann žaš EKKI og mér finnst žaš vera sú lélegasta og ónaušsynlegasta tilfinning sem til er í heiminum aš ganga í gegnum lífiš og skammast sín. Amma Nunna sagši alltaf viš mig, žaš er ekkert vit í žví aš vera alltaf aš elta vandręši og vesen, og hver sagši hvaš viš hvern og hvernig og hvar.
Mašur á aš vera glašur og žakklátur alla daga fyrir lífiš eins og žaš kemur til žín í dag.
Já amma, žegar ég er aš kenna fólki MINDFULNESS í dag, žá minnist ég žess aš žú sagšir žetta oft, samt varst žú aldrei Nunna í neinu Búddistaklaustri en žú vissir samt allt um LÍFIŠ, ömmur kunna svona hluti.
Žú varst bara amma mín í litlum fallegum firši og žú varst svo óendalega góš viš mig aš žaš hálfa vęri nóg. Žú elskašir mig NĘSTUM hęttulega mikiš.
En sannleikurinn um skömmina er aš hún lak út um eyraš á mér žegar ég datt enn einu sinni í gegnum bryggjurnar fyrir löngu löngu síšan, lenti á steini og rotašist smástund, einhversstašar fyrir nešan Ísfiršingabrakkan, enda kunna Ísfiršingar ekki aš búa til bryggjur eins og viš.
Ég man žetta eins og žetta hefši gerst í gęr, žegar ég kom til mešvitundar žá lak blóš og stór grár slímklumpur út um eyraš á mér og datt í lófann á mér. Man aš ég kíkti ašeins á žetta smástund og žetta varš einhverskonar hugljómunar stund:
ŽETTA ER SKÖMMIN HANS JÓNS MÍNS sagši ég hátt viš sjálfan mig.
Og meš žví litla sem samt var eftir í hausnum á mér var ég fljótur aš komast aš žeirri nišurstöšu aš žetta var óžarfa úrgangur svo ég henti žessu bara í sjóinn.
Tveir markhnútar rifust um aš éta žessa skömm og ég frétti seinna á Bęjarlínunni aš annar hefši framiš sjálfsmorš og hinn er ennžá inná stofnun fyrir sköšuš sjávardýr. Žannig fór nú fyrir skömminni, hún fór í sjóinn. Krakkarnir í bęnum sungu eftir žetta slys:
Nonni datt í sjóinn og missti gúmmískóinn......hahaha og mér var andskotans sama. 
Žarna žar sem grasiš gręr var bryggjan žar sem !"Skömmin hans Jóns mķns fór ķ sjóinn"
Žessar minningar og žetta uppeldi sem ég fékk eša ekki fékk á Sigló er samt žaš sem hefur gert MIG aš žeirri persónu sem ég er í dag.
Ég held t.d. aš hinn mikli snillingur, sögumašur og vinur minn Leó Óla kannist viš žetta. Ljóniš á Brekkunni sem allir guttar bęjarins voru skíthręddir viš, meiri öšling og ljúfmenni og betri vin er ekki hęgt aš finna žó víša vęri leitaš.
Reyndar geršist nokkuš merkilegt fyrir 5 árum sem ýttu mér út í žaš aš minnast, ég var aš kjafta viš skemmtilegan hóp af gömlum KS-ingum og farastjórum sem fóru meš mér í fręga ferš til Danmörku á síšustu öld. (já žetta er allt saman eldra fólk í dag og žessi skrif eru žeim og mörgum öšrum aš kenna)
Žar segir viršuleg kona, hún elsku Gunna mín, sem mér žykir mjög vęnt um žegar hún var spurš hvort žetta hafi ekki veriš erfitt aš fara bara tvö fulloršinn, hún og Grjóni žjálfari meš allan žennan gutta hóp til Danmerkur?
ja...okkur Sigurjóni fannst žetta ekkert mál en fólkiš í bęnum var meš áhyggjur af žessu og žá sérstaklega aš Nonni Björgvins fęri meš......... segir hún grafalvarleg á svip og kíkir á MIG.
sem er bara í algjöru sjokki og ég segi:
HVAŠ meinaršu ???.....ehh...eins og ég hafi veriš einhver vandręša unglingur ????? ha.....
Žá snýr sér allur žessi feiti hópur af fyrrverandi fótboltabullum sem ekkert varš úr, (nema Sigga Halla og kannski Ábba Björns og mér sjálfum) og žeir segja allir í kór:
Já JÓN, žú varst alveg FERLEGUR hahahah.......
Ég varš gjörsamlega eyšilagšur mašur eftir žessi orš og kvöldiš var ónýtt og ég stakk žessa drullusokka af og fór bara nišur á Harbour House, žá var svakalega sęt og góšhjörtuš kona aš vinna žar og af žví aš henni er illa viš áfengi žá huggaši hún mig smástund og gaf mér bara mjólk og kökusneiš meš rjóma.
Daginn eftir er ég heima hjá mömmu aš drekka svona kodda/bleyju kaffi, svaka snišug maskína....... og svo segi ég viš hana móšur mína......mamma, var ég nokkuš erfitt barn eša einhver vandręša unglingur.......ha, mamma, var žaš nokkuš ????
JÁ, žú varst alveg ferlegur.........., žaš datt af mér andlitiš og ég varš hund fúll yfir aš heyra žessa vitleysu frá móšir minni líka og ępti í reiši minni.......Nei ekki žú líka mamma....
Hvaš ???..... gátuš žig ekki ALIŠ man upp eins og manneskju...hver djöv.....er žetta eiginlega....FAN í HELVETE bętti ég viš á sęnsku líka svona til žess aš sęra ekki íslenska móšur mína of mikiš.
Mömmu daušbrá viš žessum višbrögšum frá fulloršnu barninu og sagši svona til aš reyna laga žetta ašeins eins og mömmur gera svo oft......ja..... viš reyndum......en ég var ekki ein í žessu........sagši hún sér til afsökunar.
Nei....... žaš var náttúrulega BARA:
žú og pabbi,systir žín, systur hans, systir mín og bróšir, góšir vinir, fullt af öfum og ömmum út um allan bę, fóstrur á Leikskálanum, Kennarar, KS, Sundfélagiš, Skíšafélagiš, Leikfélagiš, Ęskó, Eyrarrós 67 eša 9, Zion og gott ef ekki aš Gústi Gušmašur reyndi líka aš gera mann aš manneskju. Gleymdi ég einhverju/um ?
ha....tókst vel eša hvaš? Sagši ég sár móšgašur og strunsaši út og fór í göngutúr um bęinn minn til žess aš róa mig nišur og sá göngutúr er sagan í nęsta kafla sem fjallar um minningar og fólk sem ég hitti á götum bęjarins sem ég elska.
Grannir og vöšvastęltir KS-ingar ķ Danmerkurferš.
Seinna žetta sama sumar aš sumarleyfi loknu fer ég heim til Sverige meš žessar Trámatísku hugsanir um ímynd sjálfar míns í hausnum, gat ekki losna viš žetta, var reyndar líka platašur í sumarvinnu viš aš skrifa hitt og žetta á siglo.is og gat dreyft huganum frá žessu žaš sem eftir var af žessu sumri fyrir 5 árum og žaš var nú bara gaman žá, vissi ekki aš žví fylgdi aukavinna á skiptiboršinu á Bęjarlínunni.
Svo kom hversdagsleikinn og lífiš og lét mig gleyma žessari vitleysu smástund en svo kom SORGIN, kannski ekki svo óvęnt.....hélt eins og asni aš žaš vęri hęgt aš undirbúa sig fyrir žessa kannski fyrirsjáanlegu sorg en hún sló til af fullum krafti tveimur dögum fyrir jól 2014 og ég man ekkert eftir žeim jólum, nema aš žaš snjóaši stanslaust 24/7 í fleiri vikur.
Ég sá ekkert fallegt í žessu jólum og sorgin er svo skrítinn, hún dregur man alltaf inn í furšuheim minninganna.
Í byrjun gat reiši búiš í žessari sorg, yfir öllu sem pabbi og ég nášum ekki aš segja viš hvorn annan og öllu sem viš áttum eftir aš gera saman var stoliš frá okkur af daušanum sem kom allt of snemma og ręndi mig og hann framtíšinni, skrítiš aš syrgja framtíš sem mašur ekki fékk og hafa samtöl inní hausnum viš fólk sem mašur elskar í framtíš sem er ekki til.
En mér leiš žannig, ég var ręndur, žessari framtíš var stoliš af mér, framtíšinni sem ég hafi hugsaš mér aš viš myndum eiga saman ég og pabbi.
En svo fer sorgin fljótlega eftir sjokkin aš draga fram góšar og minni góšar minningar líka og mašur byrjar aš gráta og hlęja til skiptist í kannski heilt ár eša meira. Sorg er svona, žaš er ekki hęgt aš flýta fyrir henni, deyfa hana, lękna meš lyfjum, bara tíminn sem líšur...... og ásęttanleikinn viš aš žetta geršist og aš žetta geršist fyrir einmitt MIG tekur kannski af mesta sársaukann í žessu......en já......
En minnigarnar komu og stóšu í bišröš dag og nótt í draumum og spjalli á netinu viš ęttingja og vini á Sigló.
Skrifaši reyndar pistill um žetta rétt eftir áramótin í fyrra sem žiš getiš séš hér ef žiš nenniš aš lesa meira. Žrettįndagspistill (pistill um heimžrá og hvaš fólk sýnir mikla samúš í gleši og sorg í litlum bęjum og um einmannaleika stórborgarinnar, žrátt fyrir aš mašur sé stanslaust umkringdur af fólki.) sjá einnig Heimžrį Įramótapistill frá 2014/15
Įramót 2015
Žetta minningar ferli magnašist síša aftur um žarsíšustu jól en svo fannst mér ég vera aš ná mér á strik í lok ársins í fyrra en žá dó hundurinn minn hún Cindý, en hún var aš verša 14 ára žessi elska og um jólin greip mig žessi ótrúlegi einmannaleiki, ég hafši jú alltaf haft hana hjá mér/meš mér, hvert sem ég fór, hún var alltaf meš mér í minni gleši og sorg og mér leiš ekkert ósvipaš og góšum vini mínum sem um daginn lýsti žessari einmannakennd fyrir vinum sínum á Facebook žrátt fyrir aš hann vęri á sólarströnd í útlöndum.
Žaš er líka karlmennska aš geta leyft sér aš gráta, žora aš segja mér líšur ekki vel núna og setja síšan orš á žaš í tali og skrift. ŽAŠ ER STÓRT og mikiš hugreki sem liggur á bak viš žaš.
Og kannski hefši ég átt aš senda honum žessi orš úr lagi sem nýlega látinn snillingur gerši rétt ášur en hann dó í fyrra: (Freddie Wadling (Megas Svížjóšar)Nu lyfter vi från marken 2016, í lauslegri žýšingu minni) Yndislegt myndband meš žessu lagi hér á Youtube: Nu lyfter vi från marken (žiš žurfiš ekkert aš skilja textan, lagiš og myndbandiš segir allt)
Enginn veit hversu mörg líf, žín ętt hefši gefiš........ žér.
Okkur líšur eins og žér
okkur líšur öllum eins og ŽÉR, einmitt........núna.
Ef einhver úr žinni ętt hefši lagt sig flatur, gefist......upp.
Bara einn, žá hefši ętt žín dáiš...........út,
fyrir löngu....... löngu síšan.
Ekkert af žví sem žeir segja um okkur er satt
žetta eru ekki VIŠ,
lífiš er enginn bíó...... mynd,
sem viš žekkjum okkur alltaf í
líf okkar, er ekki einhver stórišju.......maskína.
En LÍFIŠ týnir............ sjaldan,
allri sinni orku og sál.
Ég skrifaši aušvitaš til hans örfá huggunarorš žví oršinn hans snertu mig svo djúpt og ég dášist af hugreki hans og žessi orš ýttu mér líka út í žaš aš skrifa žetta vegna žess aš ég mundi.......
JÁ... einmitt, viš erum náttúrulega öll bara manneskjur óháš žví hvaša starfsheiti eša menntun viš höfum eša hvernig svo sem žaš stendur á žegar einhver žarf á huggun aš halda og svo getur mašur líka fundiš hvaš žaš er gott aš vera SIGLFIRŠINGUR aš žrátt fyrir aš búa eša vera langt í burtu žá fęr mašur svo mikla vęntumžykju í gegnum netiš í dag og žaš er gaman aš tala viš fólk sem hugsar eins og ég, vegna žess einfaldlega aš žaš kemur úr sama umhverfi og hefur örugglega sömu tilfinningar og margar ólíkar hlišar, áhugamál og hęfileika sem enginn veit um, svo af hverju ekki bara skrifa žetta og trúa og treysta á žetta sem ég var aš segja hér fyrir ofan.
Facebook og öll sú vęntumžykja sem hefur komiš žašan til mín síšustu daga, kemur mér ekki á óvart og žaš má guš vita aš žaš žarf enginn aš ímynda sér aš žaš sé bara veriš aš tala illa um fólk á Bęjarlínunni žaš er af og frá , fólk er miklu meira aš segja aumingja HÚN/HANN, žetta er agaleg.........žeim, henni, honum hlýtur aš liša svakalega illa.
Já en stundum gleymum viš aš sýna žessa umhyggju og ást á annan hátt en aš bara tala um žaš viš ašra, gleymum aš segja žetta viš ŽÁ sem virkilega žurfa á žví aš halda aš fá aš heyra smá huggunarorš. Viš skulum ekki ímynda okkur aš allir vilji bara vera í friši og einir í sínum sorgum og vandręšum lífsins.
Žaš hjálpaši mér líka aš koma í gang meš žessi orš aš ég datt nišur á eitt af žessum skrítnu og skemmtilegu TEST YOUR ......What ever.... á Facebook en í žetta skiptiš var žarna próf sem hét hverskonar minni ert žú meš og mér fannst žaš frekar fyndiš og alveg rétt reyndar aš ég var víst meš svona Tilfinningar minni ž.e.a.s. mitt minni virkar žannig aš ef ég sé t.d gamla ljósmynd eša einhver segir manstu.... žá er ég žarna inní myndinni/minningunni á sekúndubroti og man allt nákvęmlega, meira aš segja hvernig lykt var žarna akkúrat žá. Kannist žiš viš žetta ?
Máli žessu til sönnunar get ég t.d sagt ykkur aš í hvert skipti sem ég hugsa um ömmu Nunnu žá finn ég AJAX lykt, hún var mjög svo žrifin kona, var alltaf aš žrífa, ef ekki heima hjá sér žá líka heima hjá okkur sušur á Hafnartúni 6, žetta er skrítin gata sem sem byrjar í annarri götu mašur áttar sig ekki á žví hvar Hafnargatan endar og hvar hin gatan byrjar. En amma vissi žetta og kom bara sí svona í heimsókn žegar enginn var heima, žegar allir voru í vinnu og í skóla og žreif allt hátt og lágt.
Skemmi fyrir mér og bróšur mínum okkar skipulagša KAOS í herberginu okkar og skildi bara eftir sig sterka Ajax lykt.
Žegar ég var lítill og bjó á nešri hęšinn í húsinu hennar og afa Nonna uppi á Hverfisgötu 27 fannst mér žetta vera besta lyktin í öllum mínum stóra barnaheimi og mér finnst žaš enn í dag.
Mér fannst meira aš segja aš žaš vęri VOND lykt af öllum öšrum konum sem úšušu á sig rándýru ilmvatni.
En svona er žetta nú allt skrítiš í heimi minninganna.
Unnur Möller "Amma NUNNA" Žaš er einhver grallarasvipur į henni į žessari mynd.
Svo geršist žaš einnig hér um daginn sem ýtti viš mér líka aš skrifa žetta var aš ég hafi víst skrifaš einhverja steypu og sett á Facebook síšuna hjá HRÍMNIR hár og skallabónunarstöš og žar sagši einn sem nennti aš lesa žaš allt: Žaš vęri gott aš fá svona pistil vikulega í žaš minnsta, Ekki endileg um rakarann okkar, heldur um hvern sem er.
Takk Kjartan Björn og verši žér af góšu núna og ég lofa žaš kemur meira.
Og fyrir alla sem hafa nennt aš lesa svona LAAAAAANGT, žá get ég sagt ykkur af hverju žaš er sęnsk Žýšing á fyrirsögninni en hún er nefnilega lánuš úr fręgu ljóši sem Gustaf Fröding skrifaši fyrir löngu síšan um man sem kemur til baka og fer í göngutúr um sína heimahaga. Sjá žetta frábęra ljóš á sęnsku hér: Strövtåg i hembyggden og myndband meš enskum texta og lagi eftir Mando Diao sem var eitt mest spilaša lagiš í Svížjóš í fyrra: Myndband Mando Diao.
Ég hlustaši á žetta sęnska lag aftur og aftur á loop á Spottfy mešan ég var aš skrifa žetta allt saman á íslensku žaš er nefnilega komiš aš merkilegum tímamótum hjá mér í ár og svona tímamót sem og 55 ára afmęli og annaš ýtir líka til mín minningum og setur mann í uppgjör um lífiš og tilveruna.
Í ár er ég búinn aš búa jafn mörg ár í Svížjóš eins og ég bjó á Íslandi!
Hvaš verš ég žá ? Hvorki Íslendingur eša Svíi eša kannski bęši og, en mér er svo sem alveg sama hvaš ég er eša er aš verša eša ekki, skiptir mig engu máli.
En eitt get ég sagt ykkur og žaš er aš ég mun ALDREI hętta aš vera SIGLFIRŠINGUR.
Lifiš heil og bestu kvešjur heim á Sigló. Puss o Kram från Sverige.
Nonni Björgvins
Texti og myndir:
Jón Ólafur Björgvinsson
GÖNGUTŚR UM HEIMAHAGA. 2 hluti, KONUR
GÖNGUTŚR UM HEIMAHAGA. 3 hluti, ÖMMUR
GÖNGUTŚR UM HEIMAHAGA. 4 hluti. Ljósmyndir (50 st) og LEIKIR
Athugasemdir